ΒΑΣΙΚΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

του Ευθ. Γ. Ναυρίδη

ΓΕΝΙΚΑ

Τι θεωρείται από το νόμο διαφήμιση;

Διαφήμιση σύμφωνα με το άρθρο 9 του Ν. 2251/1994 είναι κάθε ανακοίνωση που γίνεται με κάθε μέσο στα πλαίσια εμπορικής, βιομηχανικής, βιοτεχνικής ή επαγγελματικής δραστηριότητας με στόχο την προώθηση της διάθεσης αγαθών ή υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των ακινήτων και των συναφών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.

Εμπορικές ανακοινώσεις που δεν συνιστούν διαφήμιση.

Η 0052/1989 οδηγία της Ε.Ε. διακρίνει από τη διαφήμιση τα ακόλουθα:

«συγκαλυμμένη οπτικοακουστική εμπορική ανακοίνωση»: η σκόπιμη και έναντι πληρωμής ή ανταλλάγματος προφορική ή οπτική για διαφημιστικό σκοπό παρουσίαση σε προγράμματα εμπορευμάτων, υπηρεσιών, της επωνυμίας, του εμπορικού σήματος ή των δραστηριοτήτων ενός παραγωγού εμπορευμάτων ή ενός παρόχου υπηρεσιών, εφόσον ενδέχεται να παραπλανήσει το κοινό όσον αφορά το χαρακτήρα αυτής της παρουσίασης.

«χορηγία»: κάθε συνεισφορά δημόσιας ή ιδιωτικής επιχείρησης ή φυσικού προσώπου, που δεν παρέχει υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων ή δεν παράγει οπτικοακουστικά έργα, για τη χρηματοδότηση υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων ή προγραμμάτων, με σκοπό την προώθηση της επωνυμίας, του εμπορικού σήματος, της εικόνας, των δραστηριοτήτων ή των προϊόντων της·

«τηλεαγορά»: άμεσες προσφορές που εκπέμπονται προς το κοινό με σκοπό την παροχή αγαθών ή υπηρεσιών, έναντι πληρωμής, συμπεριλαμβανομένων ακινήτων, δικαιωμάτων και υποχρεώσεων·

«τοποθέτηση προϊόντων»: κάθε μορφή οπτικοακουστικής εμπορικής ανακοίνωσης που συνίσταται στην παρουσίαση ή στην αναφορά εμπορεύματος, υπηρεσίας ή του αντίστοιχου εμπορικού σήματος ώστε να εμφανίζεται μέσα σε πρόγραμμα, έναντι πληρωμής ή αναλόγου ανταλλάγματος·

Τι είναι η υπαίθρια διαφήμιση ;

Η υπαίθρια και δημόσια προβολή με κάθε τρόπο και μέσο, μηνυμάτων κάθε μορφής, για την προώθηση εμπορικών και επαγγελματικών σκοπών ή άλλων συναφών δραστηριοτήτων. Σχετικές εξειδικεύσεις και περιορισμοί προβλέπονται στο Ν. 2946/2001.

Ποιες είναι οι αρμόδιες αρχές για την διαφήμιση ;

Το Υπουργείο Ανάπτυξης – Γενική Γραμματεία Καταναλωτή και το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ). 

Ποιες είναι οι συμφωνίες αυτοδέσμευσης που διέπουν τη διαφήμιση;

Από την πλευρά των επιχειρήσεων έχουν θεσπιστεί κανόνες αυτοπεριορισμού και αυτοελέγχου των παραπλανητικών διαφημίσεων μετά από πρωτοβουλία των πιο κάτω φορέων:

– Ένωση Εταιρειών Διαφήμισης – Επικοινωνίας (ΕΔΕΕ)

– Σύνδεσμος Διαφημιζομένων Ελλάδας (ΣΔΕ)

– Συμβούλιο Ελέγχου Επικοινωνίας (ΣΕΕ)

Το τελευταίο μεριμνά για την διασφάλιση της τήρησης του Ελληνικού Κώδικα Διαφήμισης-Επικοινωνίας, την διαρκή παρακολούθηση των εξελίξεων για τη βελτίωση του Κώδικα, την σύσταση Επιτροπών για την εφαρμογή του και την συμμετοχή σε ενώσεις στο εξωτερικό για την προώθηση της αυτοδέσμευσης και την τήρηση της δεοντολογίας στην επικοινωνία.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

Ποια προϊόντα δεν επιτρέπεται να διαφημίζονται;

Σύμφωνα με την Οδηγία 552/1989, απαγορεύεται η διαφήμιση τσιγάρων και άλλων προϊόντων καπνού, συμπεριλαμβανομένων και των έμμεσων μορφών διαφήμισης,

Επίσης, απαγορεύεται κάθε τηλεοπτική διαφήμιση φαρμάκων και ιατρικών θεραπειών που παρέχονται μόνο με συνταγή ιατρού στα κράτη μέλη στη δικαιοδοσία των οποίων υπάγεται ο ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός.

΄Αλλοι περιορισμοί ;

Η Οδηγία 552/1989 θέτει περιορισμούς σχετικά με την τηλεοπτική διαφήμιση και τηλεαγορά αλκοολούχων ποτών , ενώ περιορισμοί τίθενται και από το εδάφιο δ΄ της παρ. 3α του άρθρου 3 του Ν. 2328/1995 αναφορικά με τους ανήλικους τηλεθεατές.

Τι δεν πρέπει να περιλαμβάνει μία διαφήμιση;

Σύμφωνα με το εδάφιο γ΄ της παραγράφου 3α του Άρθρου 3 του Νόμου 2328/1995, η τηλεοπτική διαφήμιση δεν πρέπει:

α) να θίγει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια,

β) να εισάγει διακρίσεις λόγω φυλής, φύλου, θρησκείας ή ιθαγένειας,

γ) να προσβάλλει θρησκευτικές ή πολιτικές πεποιθήσεις,

δ) να ενθαρρύνει τρόπους συμπεριφοράς επιζήμιους για την υγεία ή την ασφάλεια των ατόμων,

ε) να ενθαρρύνει τρόπους συμπεριφοράς επιζήμιους για την προστασία του περιβάλλοντος.

Τι είναι η συγκριτική διαφήμιση και υπό ποιες προϋποθέσεις επιτρέπεται;

Ο νόμος επιτρέπει υπό ορισμένες προϋποθέσεις τη συγκριτική διαφήμιση, δηλαδή τη διαφήμιση που προσδιορίζει άμεσα ή έμμεσα ή υπονοεί την ταυτότητα συγκεκριμένου ανταγωνιστή ή των αγαθών ή υπηρεσιών που εκείνος προσφέρει, εφόσον το διαφημιστικό μήνυμα συγκρίνει με αντικειμενικό τρόπο τα ουσιώδη, συναφή, επαληθεύσιμα και επιλεγμένα με αμεροληψία χαρακτηριστικά ανταγωνιστικών αγαθών ή υπηρεσιών.

Πότε είναι δυνατόν να προβάλλονται διαφημίσεις;

Σύμφωνα με τα εδάφια α΄ έως δ΄ της παραγράφου 5 του άρθρου 3 του Νόμου 2328/1995, η διαφήμιση επιτρέπεται να παρεμβάλλεται μεταξύ των εκπομπών και, υπό προϋποθέσεις, κατά τη διάρκειά τους.

Κατά τη διάρκεια ποιών εκπομπών απαγορεύεται η διαφήμιση;

Σύμφωνα με το εδάφιο ε΄ της παραγράφου 5 του άρθρου 3 του Νόμου 2328/1995, στις μεταδόσεις θρησκευτικών τελετών δεν πρέπει να παρεμβάλλονται διαφημίσεις. Τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, οι ενημερωτικές εκπομπές (όπως οι εκπομπές πολιτικού διαλόγου), τα προγράμματα επικαίρων, τα ντοκυμανταίρ, οι εκπομπές θρησκευτικού περιεχομένου και οι παιδικές εκπομπές, με προγραμματισμένη διάρκεια κάτω των 30 λεπτών, δεν πρέπει να διακόπτονται από διαφημίσεις. `Οταν τα παραπάνω προγράμματα έχουν προγραμματισμένη διάρκεια 30 τουλάχιστον λεπτών, εφαρμόζεται ό,τι ισχύει γενικά για την προβολή διαφημίσεων.

Υπάρχει χρονικό όριο προβολής διαφημίσεων;

Τα σχετικά με τα επιτρεπόμενα χρονικά όρια προβολής διαφημίσεων προβλέπονται από την παράγραφο 6 του άρθρου 3 του Ν. 2328/1995.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ

Τι απαιτείται για να ιδρυθεί μια διαφημιστική εταιρεία;

Ο νόμος δεν απαιτεί συγκεκριμένη νομική μορφή, ούτε τάσσει κάποια ειδικότερη προϋπόθεση, συνεπώς για την ίδρυση μιας διαφημιστικής εταιρείας ισχύουν όσα αφορούν στην ίδρυση οποιασδήποτε εταιρείας αναλόγως της εταιρικής της μορφής.

Ποιο είναι το αρμόδιο επιμελητήριο στο οποίο πρέπει να απευθυνθεί ο ενδιαφερόμενος;

Αρμόδιο για τις διαφημιστικές εταιρίες είναι το Επαγγελματικό Επιμελητήριο.

Υφίσταται ασυμβίβαστο συμμετοχής διαφημιστικών εταιρειών σε άλλες εταιρείες;

Σύμφωνα με το ΠΔ 310/1996 και το Ν. 2644/1998 οι διαφημιστικές εταιρείες απαγορεύεται να συμμετέχουν σε επιχείρηση ραδιοφωνική ή τηλεοπτική ή έκδοσης εφημερίδων ή παραγωγής οπτικοακουστικών έργων και πρέπει να διατηρούν την αυτοτέλειά τους σε σχέση με επιχειρήσεις έρευνας ραδιοτηλεοπτικής αγοράς.

Ποιες οι προϋποθέσεις εγγραφής στο μητρώο διαφημιστών του Δημοσίου;

Η καταχώριση των εταιρειών που ενδιαφέρονται να αναλάβουν τις δραστηριότητες, διαφημιστικής ή άλλης συναφούς προβολής του δημοσίου, στο μητρώο του άρθρου 3 του Π.Δ 261/1997 και του άρθρου 27 του Ν. 3166/03, θα λάβει χώρα με την αντίστοιχη κατάταξή τους σε μία τουλάχιστον από τις παρακάτω κατηγορίες:

α. Σχεδιασμός και οργάνωση διαφημιστικής στρατηγικής

β. Δημιουργία του περιεχομένου (δημιουργικό) ή και η αποτύπωσή της σε υλικό μέσο (παραγωγή)

γ. Παροχή συμβουλών, σχετικά με την επιλογή του κατάλληλου μέσου προβολής (ραδιόφωνο, τηλεόραση, έντυπα κλπ)

δ. Παροχή συμβουλών και εν γένει υπηρεσιών προώθησης και δημοσίων σχέσεων ή και σχεδιασμού και οργάνωσης ιστοσελίδων στο διαδίκτυο.

Κάθε ενδιαφερόμενη εταιρεία μπορεί να καταχωρηθεί σε περισσότερες κατηγορίες.

Η ενδιαφερόμενη επιχείρηση πρέπει να είναι εταιρεία οιασδήποτε νομικής μορφής.

Το κεφάλαιο της ενδιαφερόμενης εταιρείας, πρέπει να είναι ύψους τουλάχιστον 60.000 Ευρώ.

Η ενδιαφερόμενη εταιρεία πρέπει να διαθέτει σε κάθε περίπτωση την απαιτούμενη για την αντίστοιχη δραστηριότητα οργάνωση, στελέχωση και υλικοτεχνική υποδομή, καθώς και να εκπληρώνει τις συμβατικές υποχρεώσεις με τον ενδεδειγμένο τρόπο και την προσήκουσα αποτελεσματικότητα.

Το εβδομήντα πέντε τοις εκατό τουλάχιστον των ακαθαρίστων εσόδων τους κατά τους τελευταίους είκοσι τέσσερις μήνες πριν από την κρίση της αιτήσεως να προέρχεται από συμβάσεις και εν γένει συμφωνίες, που έχουν καταρτίσει απευθείας με διαφημιζόμενους ή άλλους τελικούς χρήστες των υπηρεσιών τους, όπως αυτό προκύπτει από βεβαίωση αναγνωρισμένης εταιρείας ορκωτών λογιστών – ελεγκτών.

ΛΟΙΠΑ ΝΟΜΙΚΑ – ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Ποια είναι τα επιπλέον τέλη που καταβάλλονται για μια διαφήμιση;

Κάθε ραδιοφωνικός ή τηλεοπτικός σταθμός και κάθε εφημερίδα ή περιοδικό, που εδρεύει, εκπέμπει ή εκδίδεται σε οποιοδήποτε μέρος της ελληνικής επικράτειας, εφόσον κατά τις ισχύουσες ως σήμερα διατάξεις έχει την υποχρέωση καταβολής ειδικού φόρου και αγγελιοσήμου, οφείλει να υποβάλει στην οικεία Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.) τον τιμοκατάλογο διαφημίσεων και χορηγιών, που εφαρμόζει, όπου περιλαμβάνονται και όλες οι εκπτώσεις, οι προμήθειες και οι προσφορές, καθώς και ο αποδέκτης τους, είτε αυτός είναι διαφημιζόμενος είτε ο διαφημιστής που μεσολαβεί.

Ποιοι απαλλάσσονται των παραπάνω τελών;

Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 εδάφιο δεύτερο του ν.δ. 1344/1973 απαλλάσσονται από την υποχρέωση καταβολής αγγελιόσημου το Δημόσιο, οι Δήμοι και Κοινότητες, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και οι Επιχειρήσεις Κοινής Ωφελείας.

Απαλλάσσονται επίσης μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, καθώς επίσης και μηνύματα κοινωνικού περιεχομένου προβαλλόμενα σύμφωνα με τη διάταξη του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 21 του άρθρου 3 του παρόντος νόμου.

Ποια η περιοδικότητα των παραπάνω τελών;

Καταβάλλονται κάθε ημερολογιακό δίμηνο και μέχρι την 20η ημέρα του μήνα που ακολουθεί το δίμηνο με τη συμπλήρωση ειδικών εντύπων από το διαφημιζόμενο ή εφόσον μεσολαβεί διαφημιστής, από τον διαφημιστή κατ` εντολή του διαφημιζομένου

Ποιες είναι οι συνέπειες μη καταβολής τους;

Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 33 του Ν. 2429/1996 και 10 του Ν. 2328/1995, η μη εμπρόθεσμη και προσήκουσα καταβολή του αγγελιοσήμου των ραδιοτηλεοπτικών μέσων και περιοδικού τύπου, συνεπάγεται μεταξύ άλλων την βεβαίωση της σχετικής οφειλής από το ΤΣΠΕΑΘ σε βάρος της εταιρείας και την δυνατότητα είσπραξης σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΕΔΕ, ενώ προβλέπονται και ποινικές κυρώσεις. παρέχει στο αρμόδιο για την είσπραξη του ασφαλιστικό ταμείο και το δικαίωμα να προβαίνει στη βεβαίωση του, η οποία αποτελεί τίτλο εκτελεστό και εισπράττεται κατά τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε..

Ποια συνοπτικά τα κυριότερα νομοθετήματα στα οποία μπορεί να ανατρέξει κανείς σε σχέση με την διαφήμιση;

Το βασικό νομοθέτημα είναι αυτό του Ν. 2251/1994(άρθρο 9) «Προστασία των καταναλωτών», όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 3 της Κοινής Υπουργικής Απόφασης Ζ1-496/2000, με το οποίο επήλθε η προσαρμογή της Ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της οδηγίας του Συμβουλίου 84/450/ΕΟΚ σχετικά με την παραπλανητική διαφήμιση, και της οδηγίας 97/55/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη συγκριτική διαφήμιση.

Για την ερμηνεία της Κοινής Υπουργικής Απόφασης Ζ1-496/2000 εκδόθηκε επίσης η Εγκύκλιος Ζ1-512/2001.

Τα ειδικώτερα θέματα ρυθμίζονται με σχετικά νομοθετήματα ως ανωτέρω.

*Το κείμενο αυτό αποτελεί μετάφραση του άρθρου που δημοσιεύτηκε στον τόμο «Greek Law Digest» (έκδοση της Νομικής Βιβλιοθήκης) στα αγγλικά.